10. De Afstemming: PSM mededeling, Insteekcommissie oordeel en Voortgangsuur (VGU)

Dinsdag 18 augustus, de dag voor het afstemmingsgesprek. Ik begon al een beetje zenuwachtig te worden. Vooral omdat Kay me bij het ontbijt uitlegde dat ik die middag een gesprek zou hebben met hem en de rest van de insteekcommissie over welke therapiegroep het beste bij me zou passen: Rood, Wit of Blauw.

"Jongens, zorg ervoor dat jullie nog even wat eten voor de PSM", zei Max terwijl hij met z'n bordje boterhammen richting het sociokantoor liep voor de overdracht.

Het corvee in leefgroep 1 bleek niet gedaan te zijn en het duurde even tot degene die er verantwoordelijk voor was het corvee alsnog ging doen. Hierdoor hadden we om half 9 nog steeds niet ontbeten en moest ieder voor zich maar even snel ontbijten voor de PSM zou beginnen. Door de zenuwen had ik niet echt trek, dus zat ik om kwart voor 9 bij de PSM met alleen een rijstwafel en een appel in mijn maag.

"Goedemorgen allemaal, is iedereen er die er kan zijn, wil zijn, moet zijn? Missen we nog iemand?", begon Peter den Duijn. "Mooi zo. Voor we overgaan op de motto's, hebben we vanuit de staf een mededeling. Of eigenlijk heeft Merijn een mededeling..."

Alle ogen waren nu gericht op Merijn, de groepspsychotherapeut van Wit. Hij leek nerveus.

"Ja, dank je Peter. Helaas moet ik inderdaad wat mededelen. Nou ja, ik vind het zelf in ieder geval erg jammer, maar ik zal de KP moeten verlaten."

Er viel een doodse stilte. Iedereen keek Merijn ademloos aan of staarde bewegingsloos naar de grond.

Merijn haalde nog even diep adem en vervolgde zijn mededeling: "Ik ben hier begonnen als psychotherapeut in opleiding, dus eigenlijk als een soort stage. Het beviel mij eigenlijk zo goed dat ik hier ben blijven werken, maar nu blijkt dat dat toch niet mogelijk is in verband met allerlei regels en dergelijke. Het komt erop neer dat mijn contract aan het einde van deze week al verloopt." Merijn viel weer stil.

Uiteindelijk was Peter degene die de stilte verbrak en zei: "Wij als staf vinden het ook ontzettend jammer dat het zo moet lopen. Het kwam voor ons ook erg onverwacht en we zouden Merijn ook het liefste hier houden, maar helaas gaat dat niet. We kunnen ons voorstellen dat deze mededeling veel bij jullie oproept. Als jullie nog vragen hebben mogen jullie die zeker stellen aan ons of aan Merijn zelf. Het is misschien wat ongebruikelijk, maar de staf heeft in ieder geval samen met Merijn besloten om aanstaande vrijdag een afscheid in de Meepo te houden.

Net als dat jongeren uitvliegen na hun behandeling, zal Merijn dat ook doen naar een nieuwe werkplek. Als jullie zelf ideeën hebben hoe jullie het afscheid zouden willen vormgeven mogen jullie die zeker laten horen!"

Danny, een jongen van 19 uit de daggroep met wie ik maar één of twee woorden had gewisseld zei: "Als ik wat mag zeggen wil ik in ieder geval laten weten dat ik het behoorlijk kut vind. Sorry voor het taalgebruik, maar ik kan het niet anders uitdrukken. Iedereen, in ieder geval in Wit, weet wat een toffe gast ik Merijn vind en hoeveel ik hier aan hem heb gehad als therapeut. Ik ga zelf dan wel bijna met afscheid, maar ik had toch gehoopt dat jij er nog bij kon zijn om een speech te houden". Dat laatste zei hij terwijl hij Merijn aankeek.

Ik keek van Danny naar Merijn en zag bij beiden mannen waterige ogen.

"Dank je Danny, dat is ontzettend fijn om te horen. Ik vind het in ieder geval ook ontzettend jammer en wil graag deze week nog samen met jou kijken hoe wij afscheid gaan nemen, goed?"

Met ontzettend veel bewondering observeerde ik het tafereel. Hoe kon Merijn zo krachtig blijven overkomen met het vocht in zijn ogen? De tranen bleven namelijk uit, evenals een eventuele trilling in zijn stem.

Wel zag ik Danny vluchtig één of twee tranen wegpinken. Een stuk of 4 andere jongeren zag ik hetzelfde doen. De rest, ook de staf, leek vooral aangeslagen en bedroefd te zijn. Peter, die naast Merijn zat, zag ik even kort met smoezen met Merijn.

"Goed", zei hij uiteindelijk en won direct de aandacht van de groep weer voor zich.

"Ik heb even met Merijn overlegd en wil voorstellen dat we nu weer verder gaan met de motto's als iedereen dat goed vindt. We kunnen ons voorstellen dat jullie hoofd er misschien niet naar staat, maar het feit is dat jullie behandeling gewoon doorgaat, ook zonder Merijn straks. Natuurlijk zullen we wel veel ruimte maken om het er met jullie over te hebben tijdens programma's. We hopen dat jullie dat met elkaar onderling ook zullen doen."

Peter keek even rond. De kring was nog steeds behoorlijk stil.

"Oké", zei hij nu stellig. "Zijn er eigenlijk motto's?"

Er waren wel motto's geloof ik, want de PSM werd nog even voortgezet, maar ik kon mijn aandacht er niet zo bij houden. Het was een bizar gevoel om deel uit te maken van een gezelschap dat bijna collectief aangeslagen was door het aangekondigde vertrek van iemand, terwijl ik als één van de weinige diegene helemaal niet kende. Brenda en Katja waren vlak voor mij op de KP gekomen. Ik zag hen inderdaad ook ietwat ongemakkelijk in de kring zitten.

Natuurlijk kon ik me er wel wat bij voorstellen; ik vond het ook wel moeilijk toen mijn therapeute Esmee met zwangerschapsverlof ging, maar toen wist ik nog dat ze op een gegeven moment terug zou komen...

Toen zag ik Colin voor het eerst zitten. Ook 'de nieuwe' leek zich ongemakkelijk te voelen.

Insteekcommissie

Terwijl de meeste jongeren en stafleden (met uitzondering van Merijn) bij de koffiepauze in de Meepo zaten om 10:50 uur, zat ik samen met Kay, Monique en Josje in het 'zitje' naast het sociokantoor.

"Hoi Roos, we gaan dus met jou bespreken hoe jij je afstemming hebt beleefd en hoe wij jou in je afstemming hebben meegemaakt. Daarna zullen we als commissie nog even overleggen en een formulier inleveren bij de socio's", vertelde Kay.

Ik knikte, nu al bang voor hun oordeel.

"Kun je vertellen hoe je het zelf ervaren hebt?", vroeg Monique.

Ik dacht even na. Van mijn happy-go-lucky-plan was niet veel terecht gekomen. Waarschijnlijk door het gesprek met Max waarna ik nog meer was gaan twijfelen over het aangaan van de behandeling. Ik besloot dat ik het beste gewoon eerlijk kon zijn:

"Ja, nou ja, ik vond het vooral spannend om hier te zijn en allemaal nieuwe mensen te ontmoeten. Iedereen is wel heel aardig. Verder twijfel ik nog erg of ik de behandeling wel aan ga. Als ik gelijk zo'n dagbehandeling kan doen misschien wel."

"Ik geloof niet dat ze dat ze dat doen, of tenminste; het is volgens mij nog niet eerder voorgekomen dat iemand vanuit zijn of haar afstemming gelijk naar de daggroep is gegaan", zei Monique.

"Waar denk je zelf dat je het beste in zou passen van de therapiegroepen?", vroeg Josje.

Ik dacht weer even na. Écht eerlijk zijn kon niet: Kay zat immers in therapiegroep Blauw dus wanneer ik zou zeggen dat ik het erg naar zou vinden om in die therapiegroep te komen zou ik hem beledigen, of kwetsen, of allebei... Afgezien daarvan wist ik ook niet hoe Monique uit Wit en Josje uit Rood daarop zouden reageren.

Trouwens, wie was ik eigenlijk om te bepalen in welke kleur ik ingedeeld moest worden? Zij zouden het veel beter weten dan ik.

"Ik weet het niet", zei ik tenslotte. "Het maakt me niet uit: ik wacht het gewoon af waar de therapeuten denken dat ik in zal passen. En jullie natuurlijk", voegde ik er nog snel aan toe.

Samen met de insteekcommissie moest ik een formulier invullen met een schema met vragen als: 'open, gemiddeld, gesloten' en 'introvert, gemiddeld, extravert'.

Het bleek dat ze me wel redelijk open vonden, maar ook erg introvert.

"Ik vind je wel Wit", zei Monique. Mijn hart maakte een sprongetje van opluchting. "Ik Blauw", zei Kay. Mijn hart stortte met een doffe klap weer op zijn plek. Of was het bovenop het blok gevuld met zenuwen in mijn maag?

"Ik weet het niet, je kwam wel wat angstig over vond ik", zei Monique hardop nadenkend.

"Ja, maar ze maakte ook wel snel contact met iedereen vond ik. Ik heb weinig gezien dat een jongere al meedeed met zoveel dingen zoals het zomerprogramma en gewoon buiten de programma's om met andere jongeren. Daarnaast vind ik dat je best makkelijk en op een volwassenen manier vertelt over jezelf en wat je dwars zit", legde Kay uiteindelijk uit aan mij.

"Ik weet het eigenlijk niet, ik heb Roos nog eigenlijk weinig meegemaakt de afgelopen tijd omdat het met mezelf even niet zo goed ging, maar ik kan me eigenlijk wel vinden in wat jullie allebei zeggen. Lastig zeg...", zei Josje.

De insteekcommissie besloot dat ze nog even zonder mij zouden gaan overleggen en dan het formulier dat ze samen met mij hadden ingevuld bij de socio's zouden inleveren met hun advies.

Nog steeds zenuwachtig voor de uitslag, legde ik me erbij neer dat ik het morgen bij mijn afstemming pas zou gaan horen...

Voortgangsuur

Dit keer zat naast Peter, nu ook de systeemtherapeute Marijke bij ons op de bank in de leefgroep; een Hollandse vrouw van middelbare leeftijd, gemiddelde lengte, blonde krullen in een half-lange bloemetjesjurk met een legging eronder. Het bleek de evaluatie van Martijn te zijn. Het ging over iets emotioneels waar Martijn het nog niet over had gehad in de leefgroep, alleen tijdens groepstherapie. Ik kon er niets aan doen, maar iets in zijn verhaal raakte me blijkbaar.

Tot mijn afschuw viel het Linde op dat ik subtiel, maar blijkbaar niet subtiel genoeg, de tranen in mijn ogen probeerde terug te duwen. "Gaat het wel Roos?"

"Ja hoor, ga maar gewoon verder".

"Word je geraakt door het verhaal van Martijn?", vroeg Peter.

Het voortgangsuur ging nu toch over Martijn? Nu kaap ik de aandacht voor hem weg. Jij met je stomme huilhoofd, dacht ik kwaad bij mezelf.

Met tegenzin knikte ik en tot mijn grote ongenoegen was er toch een traan ontsnapt.

"Martijn, had je dat door? Dat Roos door je verhaal geraakt word?", vroeg Marjke.

Ik keek op en zag Martijn stil naar de grond kijken. Hij leek enigszins verward.

"Martijn, zou het je lukken om Roos aan te kijken?", vroeg Peter.

Hij schudde zijn hoofd.

Ik voelde me zelf nu in ieder geval wel vrij verward.

"Roos, zou je misschien kunnen vertellen wat je heeft geraakt in wat Martijn net vertelde?", vroeg Peter.

Het voelde alsof mijn hart even een paar slagen oversloeg. Ik raakte ontzettend bang om die vraag te beantwoorden; alsof een kwestie van leven en dood afhing van mijn antwoord.

Toch kon ik ook moeilijk helemaal geen antwoord geven in deze situatie... De gedachten en afwegingen vlogen alle kanten op waardoor het nog moeilijk werd te bedenken wat ik moest doen. Het enige wat vanzelf ging was ineens zweten en een droge mond krijgen.

Fijn, bedankt lichaam voor je input, dat gaat me vast helpen in deze situatie... NOT!, dacht ik nog steeds gefrustreerd en nu ook enigszins paniekerig.

Ik probeerde de chaos in mijn hoofd te ordenen door me te concentreren.

"Eh..", kon ik uitbrengen.

Oké dat was tenminste wat. Nu nog wat meer.

"Kweenie...", zei ik zacht.

Nee daar heeft Martijn veel aan stomme doos!

"Het eh... deed me denk ik denken aan mijn eigen verhaal."

Ja en ga dan ook nog eens over jezelf beginnen. Het gaat om Martijn trut!!!

"Ook vind ik het naar Martijn zo verdrietig te zien", zei ik er snel achteraan.

Martijn zat een beetje ineengedoken in zijn vaste hoek op de bank bij de tv. Het kwam op me over alsof hij zich heel erg bedreigd voelde. Of gewoon kwetsbaar...

Op dat moment zag ik Martijn één tel vluchtig mijn kant op kijken en keek toen snel weer naar zijn schoenen.

"Hoe is dat voor je om te horen Martijn?", vroeg Peter.

Martijn haalde z'n schouders op en gaf verder geen antwoord.

"Doet het wat met je dat iemand, Roos in dit geval, geraakt word door jouw verhaal?"

Na een tijdje knikte hij langzaam. Dat zorgde voor een nieuw laagje vocht in mijn ogen dat teruggedrukt moest worden.

Ik werd geraakt doordat iemand geraakt was van het feit dat ik liet zien geraakt te zijn door zijn verhaal... Huh?

Ik snapte het niet. Had ik nou iets goeds of fouts gedaan?

Ik had zo'n idee dat ik de rest van de avond me daar onvrijwillig zorgen over zou gaan maken...

"Weet je Martijn, het is zo zonde dat je zo vaak naar je schoenen staart tijdens programma's. Je mist daardoor een hoop; wij konden namelijk allemaal wel zien dat er iets met Roos gebeurde, maar jij niet..." en zo ging het voortgangsuur verder, met gelukkig de aandacht weer vooral op Martijn gevestigd.

Ik was erg moe de rest van de dag. Tijdens het eten was ik dan ook wat meer in mezelf gekeerd. Bij de dagafronding werd ik naast het hoofdonderwerp van het gesprek; het vertrek van Merijn, door Linde op de agenda gezet: "Ik was benieuwd hoe het nu met je gaat na voortgangsuur vanmiddag."

"Ja goed dat je dat vraagt Linde, dat wilde ik zelf ook nog gaan doen", zei socio Simon.

"Het gaat wel hoor, ik ben gewoon erg moe", zei ik naar waarheid.

"Mag ik vragen wat je precies herkende in mijn verhaal?", vroeg Martijn ineens.

Ik schrok ervan. Het leek erop dat de rest van de groep dit ook niet verwachtte.

Uit alle opties die door mijn hoofd gingen was zwijgen of 'nee' zeggen geen optie.

"Ehm, nou ja mijn broer is overleden. Ik denk dat ik misschien herkende hoe het is om iemand te verliezen in jouw verhaal."

Martijn knikte nadat hij me even vluchtig had aangekeken.

Was dit een goed of fout teken?

Eenmaal in bed die avond, kon de chaos in mijn hoofd niet tegen mijn vermoeidheid op en viel ik als een blok in slaap.